فصل سوم مرمت و احیاء چاپارخانه عقدا شهرستان اردکان با هدف ادامه و تکمیل اقدامات مرمتی بنا در فصل‌های اول و دوم آغاز شد.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان درگفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد؛ گفت: چاپارخانه عقدا یک اثر فرهنگی و تاریخی است که در شهرستان اردکان، بخش عقدا، بیرون از محدوده شهر خرانق در مجاورت کاروانسرای ابوالقاسم رشتی و همچنین در کنار محور ارتباطی یزد – اصفهان قرار دارد.
ریاحی مقدم با بیان اینکه این بنا براساس پلان چهار ضلعی و مستطیل شکل و با راستای شمالی و جنوبی احداث گردیده و مصالح اصلی آن خشت، گل و چینه است گفت: ساختمان چاپارخانه دارای چهار برج و یک ورودی است، ورودی این مجموعه در جبهه غربی آن واقع شده و درگاه ورودی بصورت دو طبقه نما سازی شده وتزیینات بنا در کنگره‌های بالایی بنا دیده می شود، برج‌های چاپارخانه دارای تیرکش و لبه‌های کنگره دار هستند که به نوعی وضیفه جان پناه و موضع گیری نظامی را نیز برای ماموران و ساکنان مجموعه فراهم می آوردند.
وی گفت: این بنا را با توجه به مختصاتی چون شیوه اجرای تویزه‌ها و طاق‌ها و نمای دو اشکوبه ورودی آن متعلق به اواخر دوره صفویه دانست و اظهار داشت: این اثر تاریخی فاخر و ارزشمند با کارکرد اجتماعی و عام المنفعه یکی از مظاهر توجه و اهتمام دولت صفویه برای ارتباط و پیوستگی بخش‌های مختلف کشور بوده که به نوعی به یکپارچگی و موجودیت کشور ایران می انجامیده است.
این مقام مسئول در ادامه شرح مختصری از روند مرمت و احیای این مجموعه در طی دو فصل کاری ارائه کرد و گفت: وضعیت ناهنجار کالبدی و ساختاری و دخل و تصرف‌های سال‌های گذشته در حریم این اثر تاریخی و ثبتی، اولویت‌های آغازین کار را بر مبنای طرح نجات بخشی و مرمت اضطراری متمرکز ساخت.
ریاحی مقدم گفت: ابتدا دیواره‌های اصلی و برج‌های چهار گانه این مجموعه که بواسطه خوردگی و فرسودگی در خطر فروپاشی و نابودی بودند با استفاده از مصالح همگون و متناسب با جغرافیا و اقلیم منطقه پی بری و شفته ریزی شدند. وضعیت یکی از برج‌های این مجموعه آن چنان وخیم بود که بخش‌های وسیعی از بخش زمینه ای و پایه ای آن فروریخته و در خطر نابودی کامل بود.
به هر روی دستور کار فصل اول مرمت و احیا این مجموعه به استحکام بخشی جدارها و دیواره‌های اصلی و استحکام بخشی برج‌های چهارگانه و سبک سازی و اندود کاری پشت بام این مجموعه و همچنین ساماندهی فضای جلوی کاروانسرا و جمع آوری نخاله‌ها و مواد زاید در این مجموعه سپری شد.
در فصل دوم مرمت این مجموعه، در راستای فعالیت‌های فصل اول اولویت‌های کاری و شرح خدمات و ایتم‌های تعریف شده بیشتر در فضای داخلی و ساماندهی ان متمرکز شد.
در بادی امر کلیه دخل و تصرفات و ساخت و سازهای غیر مجازی که بواسطه کاربری‌های فرعی در سال‌های گذشته احداث و ایجاد شده بود با نظارت ناظر مجموعه تخریب و جمع آوری شدو در ادامه با توجه به خط و ربط‌های موجود و پلان اصلی بنا، با استفاده از مصالح بوم اورد کلیه فضاهای داخلی و اصیل این مجموعه بازسازی و احیا شد.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد تصریح کرد: فصل سوم مرمت این بنا با هدف ادامه و تکمیل اقدامات مرمتی بنا و اتمام این پروژه تاریخی و مهم که میتواند نقش زیادی در جذب توریست و فعالیت‌های فرهنگی و موزه ای در منطقه داشته باشد هم اکنون شروع شده و اجرای کاهگل ته کش و روکش نمای بیرون، مرمت و بازسازی کنگره‌های اطراف بنا، پاکسازی نمای آجری،اجرای بندکشی نما و اجرای کاهگل وکفسازی فضای داخلی بنا از جمله اقداماتی است که قرار است در این فصل از مرمت انجام شود.
لازم به ذکر است: این بنا در گذشته محل نگهداری اسب‌های تازه نفس جهت تحویل به پیک‌های حکومتی و محل استراحت مختصر پیک‌ها بوده است.
چاپارخانه عقدا شهرستان اردکان در تاریخ 14 اسفند سال 85 با شماره 17897 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
منبع خبر: باشگاه خبرنگاران جوان